Spektakle z Japonii, Ukrainy, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii oraz Polski będzie można zobaczyć w ramach 29. międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego, który odbędzie się  w dn. 25. 07. – 3. 08. 2025 w Teatrze Szekspirowskim w Gdańsku. W programie m.in. „Ryszard II” w reż. Kochiego Yamato, „Burza” w reż. Oksany Dmitrievej oraz awangardowa wersja „Makbeta” w wykonaniu The Tiger Lillies i La Perla 29. Do tego aż 9 premier.

Tegoroczne hasło Festiwalu – „Słowa, słowa, słowa” to cytat z „Hamleta”

Można go rozmaicie interpretować. Hamlet wypowiadając tę sentencję krytykuje pustosłowie, hipokryzję i formalizm (na dworze królewskim, w polityce, w relacjach).  Krytykuje również bezwartościowe treści, które go otaczają – plotki, polityczne brednie, puste deklaracje, słowa bez znaczenia.

Współczesne rozumienie bazuje na sensie wypowiedzi Hamleta. Jesteśmy zarzucani ogromną ilością komunikatów. W erze mediów społecznościowych i cyfrowej komunikacji, słowa są używane w sposób szybki i często powierzchowny, ale bywają groźne, niejednokrotnie przyczyniają się wręcz do tragedii, wyrazem tego hejt w internecie, przemoc słowna w kontaktach społecznych.

Jest też sens uniwersalny. Szekspirowskie „Słowa, słowa, słowa” mogą być przypomnieniem o wartości głębokiej, przemyślanej komunikacji, która ma moc dobroczynnego wpływania na ludzi i kształtowania rzeczywistości. Dramat Szekspira każe nam się też pochylić na wartością słów pisanych prawie 500 lat temu. Czy sztuki Szekspira mają jeszcze znaczenie, a jego słowa są nas w stanie ciągle poruszać?

Pełen program 29. międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego można znaleźć pod linkiem: https://festiwalszekspirowski.pl/program-2025/

Pozakonkursowe spektakle

• Międzynarodowy Festiwal Szekspirowski rozpocznie się 25 lipca ukraińską „Burzą” w reżyserii Oksany Dmitrievej Narodowego Akademickiego Ukraińskiego Teatru Dramatycznego im. Marii Zankovetskiej we Lwowie.

  To smutna bajka dla dorosłych o niezdolności ludzkości do dorastania, o megalomanii i szalonym świecie. Dano nam raj, a my zamieniamy go w piekło. Kto jest właścicielem wyspy? Nie należy do nikogo a priori. Nie jesteśmy na to gotowi. Musimy wyznaczyć granice, zwłaszcza dziś. Jeśli ich nie określimy, zostaną wyznaczone za nas. Idealny świat to taki, który nie należy do nikogo. Ale nasz świat nie jest idealny.

• 27 lipca G. Garage Shakespeare-dô Company z Japonii zaprezentuje „Ryszarda II”, reżyseria: Kochi Yamato. Spektakl ten idealnie wpisuje się w motto tegorocznego festiwalu. W języku japońskim, „dō” (道) oznacza „drogę” lub „ścieżkę”. Jest to pojęcie, które odnosi się do filozoficznego i duchowego podejścia do różnych dziedzin życia, takich jak sztuki walki, sztuki piękne czy ceremonie. Zespół G. Garage Shakespeare-dô dąży do tego, by świat Szekspira został głębiej i piękniej oddany na scenie właśnie poprzez japońskiego ducha „dō”. Rezygnując ze wszystkiego, co zbędne, tworzą minimalistyczne, skromne, lecz wyraźnie zarysowane piękno.
• The Tiger Lillies, mistrzowie awangardowego kabaretu i katalońscy aktorzy: Màrcia Cisteró, Enric Cambray i Andrew Tarbet (pochodzący z Nowego Jorku), przeprowadzą widzów przez ironiczną wersję „Makbeta” już 31 lipca. Makbet w wersji La Perla 29 i The Tiger Lillies jest złamaną, groteskową postacią, a jego historia przedstawiona została jako wielka pieśń: „A Macbeth Song” (reż. Oriol Broggi). Martyn Jacques, lider zespołu, stworzył 22 nowe piosenki specjalnie na potrzeby spektaklu. Są one grane na żywo, pełne mrocznego liryzmu i przeszywającej ironii, która będzie ścigać Makbeta z każdą nutą, każdą przepowiednią, każdym kłamstwem.

2 i 3 sierpnia zaprezentowany zostanie laureat konkursu ShakeSpheare zorganizowanego przez Europejską Sieć Festiwali Szekspirowskich (ESFN*).

• Co się stanie, gdy szekspirowski Król Lear zostanie na nowo przedstawiony oczami czterech młodych kobiet? „Learlike”, w reż. Cecilii Thoden van Velzen, to opowieść o Królu Learze z perspektywy jego córek. Te niestrudzone córki-tyranki dopiero co przejęły władzę, lecz w sztuce manipulacji i intryg są zadziwiająco doświadczone.
• „Wchodzi Duch”, reż. Weronika Szczawińska, to propozycja Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie i Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. Festiwalowa publiczność będzie miała okazję zobaczyć 2 sierpnia gdańską premierę tego autorskiego spektaklu. Spektakl bierze na warsztat temat dziedziczenia, konfrontacji z przeszłością i wpływu autorytetów – zwłaszcza ojcowskich – na nasze życie i tożsamość. Twórcy nie szukają winnych, lecz starają się zrozumieć wewnętrzne mechanizmy, które kształtują nasze działania i emocje.

3 sierpnia, po ogłoszeniu werdyktów festiwalowych konkursów, wystąpi ponownie The Tiger Lillies, tym razem z koncertem. 

KONKURS O NAGRODĘ ZŁOTEGO YORICKA

Konkurs na najlepszą polską inscenizację dzieł dramatycznych Williama Szekspira oraz utworów inspirowanych jego dziełami odbywa się nieprzerwanie od 1994 roku i jest wyborem najlepszych polskich realizacji szekspirowskich danego sezonu artystycznego. Selekcjonerem konkursu jest krytyk teatralny, Łukasz Drewniak.

Do konkursu o Złotego Yoricka podczas 29. Festiwalu Szekspirowskiego zakwalifikowały się:

• „Sen nocy letniej”, reż. Michał Zadara, Teatr Komedia w Warszawie
• „Opowieść zimowa”, reż. Pamela Leończyk, Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera w Warszawie
• „Juliusz Cezar”, reż. Błażej Biegasiewicz, Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy

Zwycięski teatr otrzyma statuetkę Złotego Yoricka oraz nagrodę finansową w wysokości 40 tys. zł

Konkurs o Nowego Yoricka

To konkursu dla młodych. Wpłynęły na niego 22 zgłoszenia od studentów reżyserii ze wszystkich szkół w Polsce, reżyserów na początku swojej drogi zawodowej oraz kolektywów artystycznych. Wyboru finalistów dokonali dyrektorzy teatrów zaproszonych przez organizatorów festiwalu do współpracy. Scenami partnerskimi konkursu o Nowego Yoricka 2025 są: Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu oraz Teatr Polski im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy.

Wyłonieni laureaci zrealizują swoje pomysły z zespołami aktorskimi partnerskich teatrów, w formule „work in progress”. Każda z realizacji zostanie sfinansowana przez organizatorów międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego kwotą 25 000 zł, w ramach finansowej części nagrody. Jako „work in progress” właśnie zaprezentowane zostaną one podczas festiwalu i ocenione przez międzynarodowe jury.

Laureatki konkursu o Nowego Yoricka 2025:

Jadwiga Klata, „Koriolan” (wybór Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie)
Ewa Platt, „Poskromienie złośnicy” (wybór Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu

Patrycja Wysokińska, „Ryszard III: Tron we krwi” (wybór Teatru Polskiego im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy)

Konkurs SzekspirOFF 2025

Konkurs SzekspirOFF odbywa się od ponad 10 lat, w formule produkcyjnej realizowany jest po raz szósty. Jego celem jest finansowe wsparcie najbardziej wartościowych projektów artystycznych opartych na twórczości Williama Szekspira lub nią inspirowanych. W tegorocznym naborze wzięły udział OFF-owe, niezależne zespoły teatralne oraz twórcy indywidualni. Kwota produkcyjnego wsparcia dla wyłonionych laureatów wynosi 25 000 zł. Nagrodzone projekty będą miały premiery podczas 29. Festiwalu Szekspirowskiego, a oceni je międzynarodowe jury i przyzna nagrody SzekspirOFF o łącznej puli 15 000 zł.

Finaliści konkursu SzekspirOFF 2025:

• „Wszyscy jesteśmy Ryszardami. Ekshumacja 2000” – AZBEST (Aleksandra Bielewicz, Krysia Bednarek, Maria Bijak, Stanisław Bulder, Kornelia Dzikowska-Demirska, Jan Kwapisiewicz, Tomasz Nosinski)
• „Pieśni Mirandy” – Krzysztof Cicheński
• „Wesołe Kumoszki” – Kalina Jagoda Dębska / Maja Michnacka / Agnieszka Kijewska

• „Ryszardzie!” – Daria Holovchanska & Marcin Tomkiel

• „Makbet – studium snu” – Walny-Teatr

O FESTIWALU SZEKSPIROWSKIM

Międzynarodowy Festiwal Szekspirowski odbywa się od 28 lat w wakacje w Trójmieście, organizowany jest przez Gdański Teatr Szekspirowski i Fundację Theatrum Gedanense. Prezentowało się na nim ponad 250 różnych zespołów teatralnych z ponad 40 krajów. Pokazywano realizacje uznanych twórców, takich jak: Peter Brook, Luk Perceval, Romeo Castellucci, Elizabeth LeCompte, Lew Dodin, Eimuntas Nekrošius, Oskaras Koršunovas, Tiago Rodrigues, Jan Lauwers, Roberto Ciulli, Robert Sturua i wielu innych (łącznie podczas dotychczasowych edycji swoje produkcje pokazało ponad 250 reżyserów z całego świata).

Festiwal jest międzynarodową platformą wymiany doświadczeń, praktyk teatralnych i dyskusji środowisk związanych z twórczością Williama Szekspira oraz fanów teatru. Festiwal Szekspirowski w Gdańsku – jako jedyny festiwal z Polski i jeden z pięciu w Europie – otrzymał prestiżową nagrodę EFFE Award, przyznawaną przez Stowarzyszenie Festiwali Europejskich (EFA – European Festivals Association) we współpracy z Komisją Europejską i Parlamentem Europejskim. Jest to również wydarzenie w istotny sposób promujące Gdańsk i Trójmiasto na forum krajowym i międzynarodowym.

ANNA KŁOS (w oparciu o inf. Teatru Szekspirowskiego)

Fot. Organizatorki Festiwalu. Pośrodku Agata Grenda – dyr Teatru Szekspirowskiego