Sens sztuki nowoczesnej i jej rola w życiu współczesnym

„Sztuka współczesna – luksus czy społeczna potrzeba?”   

Od czasu, gdy artysta przestał być rzemieślnikiem w dziedzinie dekoracji i architektury, a stał się interpretatorem świata, twórcą szukającym odpowiedzi na istotne pytania współczesnego świata – rola sztuki uległa zmianie. Na podstawowe pytanie „Po co jest sztuka?” można znaleźć wiele odpowiedzi. Ale najważniejsze są chyba dwie: sztuka jest po to , aby służyć jako prywatne narzędzie poznawczo-krytyczne oraz po to, aby wzbogacać społeczny punkt widzenia komentarzami – jak twierdzi Maria Anna Potocka, kuratorka i krytyczka sztuki. Sztuka poprzez dzieła artystów reaguje na ogromny potencjał, możliwości i zagrożenia otaczającego nas świata. Ale również wykorzystywana była do celów propagandowych i politycznych (sztuka III Rzeszy, socrealizm). Dzisiaj artyści dla swoich poszukiwań znajdują rozmaite środki wyrazu: collage, fotomontaż, manifest, instalacje, happening, fluxus, videoinstalacje, performance itp.

Współcześnie powszechny jest chyba sąd, że kontakt ze sztuką łagodzi obyczaje, uszlachetnia człowieka przez co go wzbogaca ale również może budzić takie uczucia jak gniew czy odrazę. W tym miejscu przywołać można „Pasję” Doroty Nieznalskiej. Czy nowoczesne sztuki wizualne są zrozumiałe dla dzisiejszego społeczeństwa (np. po co Zuzanna Janin sfingowała swój pogrzeb jako akcję artystyczną, po co  Julita Wójcik obierała kiedyś ziemniaki w Zachęcie?). A rekordy popularności bił film z aukcji, na której za ponad milion funtów został sprzedany obraz Banksy’ego, po czym ruszyła niszczarka wmontowana w ramę i nadała „Dziewczynce z balonikiem” formę makaronu tagliatelle. Nie bez znaczenia pozostaje, że cena obrazu od razu dwukrotnie wzrosła.

Czego działania poprzez sztukę nas uczą? Jaka jest rola sztuki współczesnej (sztuki wizualne) w nowoczesnym społeczeństwie.  O czym dziś mówią do nas artyści? Czy my, współcześni, mamy wystarczające kompetencje, aby ich usłyszeć?

A może w pojedynkę jesteśmy skazani na przegraną. Krzysztof Varga, pisarz i krytyk literacki, uważa że „Sztuka współczesna jest obecnie jedyną dziedziną kultury, która potrzebuje krytyka, przewodnika i tłumacza, który wyklaruje ideę dzieła”.

Na te tematy będziemy dyskutowali podczas najbliższej debaty w gronie historyków sztuki, krytyków oraz artystów; na którą to debatę zaprasza prof. dr hab. inż. Janusz Rachoń