Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES), European Economic and Social Committee (EESC) to organ doradczy Rady, Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej. Opinie dla tych instytucji przedstawia z własnej inicjatywy lub na ich wniosek, jeżeli taki wymóg przewidują postanowienia Traktatu. Pominięcie konsultacji w tym przypadku stanowi uchybienie proceduralne i może stanowić podstawę do zaskarżenia decyzji do Trybunału Sprawiedliwości.
Komitet jest przedstawicielstwem różnych środowisk społeczno-gospodarczych zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego.
Członków komitetu mianuje Rada podejmując decyzję jednomyślnie, spośród list kandydatów przedstawionych przez państwa członkowskie, po uprzednim zasięgnięciu opinii Komisji Europejskiej i organizacji europejskich reprezentujących różne dziedziny życia gospodarczego i społecznego. Członkowie komitetu nie mogą zabiegać ani przyjmować od nikogo żadnych instrukcji, powinni wykonywać swoje funkcje w sposób całkowicie niezależny, w ogólnym interesie UE.
EKES działa na podstawie art. 13 Traktatu o Unii Europejskiej, z art. 300-304 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Protokołów nr 7 i 36 do Traktatu Lizbońskiego oraz Regulaminu.
Komitet składa się z 344 członków pracujących w trzech grupach: I – pracodawców, II – pracobiorców, III – interesów różnych (w tym organizacji pozarządowych). Komitet składa się z sześciu wyspecjalizowanych sekcji, których liczba może zostać zwiększona. Każdy przedstawiciel Komitetu (z wyjątkiem przewodniczącego) musi należeć do przynajmniej jednej sekcji (ale nie więcej niż dwóch), gdzie sprawuje 2, 5 – letnią kadencję. Członkowie Komitetu są niezawiśli w wykonywaniu swych funkcji i nie są ograniczeni instrukcjami swoich państw narodowych.
Niemcy, Wielka Brytania, Francja i Włochy mają po 24 przedstawicieli, Hiszpania i Polska – po 21, Rumunia – 15, Austria, Belgia, Bułgaria, Czechy, Grecja, Holandia, Portugalia, Szwecja i Węgry – po 12, Dania, Finlandia, Irlandia, Litwa i Słowacja – po 9, Estonia, Łotwa i Słowenia – po 7, Cypr i Luksemburg – po 6 i Malta – 5. Mandat członkowski Komitetu trwa cztery lata.
Komitet jest organem doradczym, którego zadaniem jest wyrażanie opinii na temat polityki gospodarczej i społecznej w ramach Wspólnot Europejskich oraz w sprawach mogących nieść z sobą reperkusje dla sytuacji ekonomicznej i społecznej we Wspólnotach. Opinie mogą być sporządzone na wniosek innych organów UE (często są one bezwzględnie wymagane traktatowo), lub też z własnej inicjatywy Komitetu. Nie są one formalnie wiążące, chociaż są zwykle brane pod uwagę przy podejmowaniu stosownych decyzji przez te organy. Opinie są przyjmowane na zgromadzeniu plenarnym Komitetu zwykłą większością głosów i publikowane następnie w “Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich”.
