W zeszłym roku upadłość w Polsce ogłosiło 747 przedsiębiorstw. W kraju funkcjonuje kilka milionów firm. Wydawać by się więc mogło, że nie jest to liczba robiąca szczególnie duże wrażenie. Optymistyczną informacją jest też wyraźna tendencja spadkowa przedsiębiorstw „chylących ku upadkowi” – w 2015 roku było ich w Polsce mniej o 9%. Żadne dane publiczne nie dadzą nam jednak wglądu w liczby, za którym kryłyby się firmy zmagające na co dzień ze strukturalnymi kryzysami. W tym mniej więcej kierunku zmierzało wczorajsze spotkanie pn. „Zarządzanie przedsiębiorstwem w kryzysie, czyli jak przekuć swoją słabość w mocną stronę”, zrealizowane w siedzibie Pracodawców Pomorza.
Wydarzenie odbyło się dzięki łączonemu wsparciu merytorycznemu ze strony dwóch specjalistów – doradców i konsultantów: Pawła Antonowicza i Piotra Skrzyniarza, którzy od wielu lat zgłębiają tematykę upadłości firm.
Prelegenci zaprezentowali tematykę w skali mikro i makro. Podzielili się autorskimi opracowaniami dotyczącymi postępowań upadłościowych z okresu 1997-2004 oraz pierwszej połowy 2015 roku. – W ciągu dnia dochodzi do kilku, kilkunastu upadłości przedsiębiorstw. Blisko 800 rocznie – wyliczył Paweł Antonowicz. Żeby zachować pełną kontrolę i bezpieczeństwo w trakcie tworzenia relacji biznesowych z kontrahentami, których prawdziwej kondycji gospodarczej nie znany, należy sięgnąć po odpowiednie narzędzia do diagnozy. Dobrym przykładem jest Komisja Nadzoru Finansowego, udostępniająca ostrzeżenia publiczne dotyczące wątpliwych – pod kątem postępowania prawnego i administracyjnego – firm z Polski. W jaki sposób można prześledzić proces upadłościowy firm? Zdaniem Pawła Antonowicza, sprawozdania finansowe upadających przedsiębiorstw są bardzo trudne do pozyskania.
Pamiętajmy, że postępowanie upadłościowe może być prowadzone na dwa sposoby: w trybie układowym i likwidacyjnym (powszechniejszy w Polsce). Oba prowadzą do spłaty zadłużeń wobec wierzycieli, lecz w inny sposób i z różnym skutkiem.
Paweł Antonowicz przypomniał o ustawie z dnia 28 lutego 2003 roku, dotyczącej prawa upadłościowego i naprawczego. Od czasu wejścia w życiu ustawa była nowelizowana blisko 40 razy. Najważniejsza dotyczyła reformy wielu instytucji prawa upadłościowego, która została dokonana po przeprowadzeniu audytu obowiązywania ustawy po trzech latach od jej wejścia w życie. Nowelizacje wynikały również z orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego dotyczących niekonstytucyjności przepisów ustawy. – Najwięcej upadłości dotyka spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Cykl życia przedsiębiorstw się w ostatnim czasie znacznie skrócił – podkreślił następnie Antonowicz, dając do zrozumienia, że jednym z najlepszych rozwiązań pod kątem stabilności i jakości tworzenia przedsiębiorstwa jest system w postaci franczyzy. Podkreślił też znaczenie ubezpieczenia kredytu kupieckiego, a więc ochrony wierzytelności sprzedawcy lub usługodawcy, powstałych w wyniku stosowania odroczonych terminów płatności za sprzedane towary lub wykonane usługi. – Firma z sensownie skalkulowaną marżą, w której przeważają transakcje gotówkowe i w której nie ma wyraźnego poślizgu składkowego, nie powinna upaść – przyznał prelegent.
Piotr Skrzyniarz uzupełnił wnioski przedmówcy wieloma informacjami dotyczącymi technik prowadzenia analiz gospodarczych. Warto nadmienić choćby prospektywną analizę finansową, służącą modelowaniu wiedzy dla inteligentnych systemów wczesnego ostrzegania i wyprzedzającą ocenę płynności finansowej – wskaźnik zdolności spłaty zadłużenia. Docenił przydatność systemu wczesnego ostrzegania E. I. Altmana:
Na pomoc w zarządzaniu przybywa też zrównoważona karta wyników (Balanced Scorecard), opracowana przez Roberta S. Kaplana i Davida P. Nortona. To instrument zarządzania strategicznego, który umożliwia umiejscowienie długookresowej strategii firmy w systemie zarządzania przedsiębiorstwem poprzez mechanizm pomiaru (łańcuch logicznych zależności: finanse, klienci, procesy, zasoby). – Zrównoważona karta wyników pozwala dobrze wizualizować ważne aspekty firmy – przekonywał Piotr Skrzyniarz, który wyjaśnił również, że instrument ten był znany w Stanach Zjednoczonych już w latach 90. XX wieku. Niestety, pomimo wyraźnej eksplozji entuzjazmu i masowej jego implementacji, niewielu przedsiębiorców potrafiło odnotować jakąkolwiek poprawę. – Pułapką jest kopiowanie wzorca/modelu. Pomimo dostrzegalnych zbieżności, każda firma powinna być rozpatrywana z osoba – zalecał prelegent.
Raport Pawła Antonowicza „Procesy upadłościowe przedsiębiorstw w Polsce”:
https://www.kpf.pl/projekty-badawcze/raporty-cykliczne/procesy-upadlosciowe-przedsiebiorstw
Lista ostrzeżeń publicznych Komisji Nadzoru Finansowego:
https://www.knf.gov.pl/o_nas/ostrzezenia_publiczne/lista_ostrzezenia.html
Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej:
https://prod.ceidg.gov.pl/ceidg.cms.engine/
Raporty o upadłościach grupy Euler Hermes:
http://www.eulerhermes.pl/euler-hermes-w-polsce/centrum-prasowe/Pages/default.aspx
Raport Euler Hermes za rok 2015:
Archiwalne egzemplarze Dziennika Urzędowego Monitor Sądowy i Gospodarczy:
https://ems.ms.gov.pl/msig/przegladaniemonitorow
Serwis Info Veriti:
Paweł Antonowicz – doktor nauk ekonomicznych w dyscyplinie nauk o zarządzaniu, adiunkt w Katedrze Ekonomiki Przedsiębiorstw na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, autor ponad 80 publikacji naukowych, w tym trzech książek, uczestnik wielu projektów wdrożeniowych dla praktyki gospodarczej oraz grantów badawczo-naukowych.
Piotr Skrzyniarz – trener i doradca, coach i moderator w zakresie organizacji i zarządzania przedsiębiorstwem, prezes Polskiego Stowarzyszenia Doradców Organizacji, autor publikacji w tematyce controllingu, budżetowania oraz zarządzania strategicznego, autor analiz oraz wdrożeń rozwiązań systemowych dla przedsiębiorstw, wykładowca studiów podyplomowych Uniwersytetu Gdańskiego i Wyższej Szkoły Bankowej.
Autor
Maciej Michniewski
Pracodawcy Pomorza
m.michniewski@pracodawcypomorza.pl
