Migracje – problem chroniczny. Konferencja w ECS

Tematy, które pozostają w debacie publicznej dostatecznie długo, to na ogół te tematy, do których trzeba podchodzić możliwie wielostronnie i wielowątkowo, unikając niesprawiedliwych uogólnień, uproszczeń. Problematyka uchodźcza stanowiła rdzeń międzynarodowej, dwudniowej konferencji „Miasta Otwarte – Migracje a rozwój. Sukcesy, szanse, wyzwania”, rozpoczętej w Europejskim Centrum Solidarności 7 marca. Zaczęła się wieczorem, od uroczystego otwarcia i następującej po nim sesji plenarnej.

„Miasta Otwarte – Migracje a rozwój. Sukcesy, szanse, wyzwania” /fot. Grzegorz Mehring/www.gdansk.pl

Palące problemy, takie jak wykorzystanie potencjału ekonomicznego imigracji czy budowa procesów integracyjnych z poszanowaniem potrzeb wszystkich stron, mogły zostać przedstawione w otoczeniu specjalistów dzięki grupie organizatorów konferencji: Urzędowi Miasta Gdańska, Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek, Europejskiemu Centrum Solidarności, Obszarowi Metropolitalnemu Gdańsk, Gdynia, Sopot i Międzynarodowym Targom Gdańskim S.A.

8 marca, od rana do wieczora, w Europejskim Centrum Solidarności pochylano się nad złożonym problemem migracji: tych masowych, kojarzony z falami imigrantów oraz tych mniejszych, za którymi, szczęśliwie, nie kryje się potrzeba ratowania życia własnego lub rodziny, tylko chęć rozwoju zawodowego. Spotkaniom i rozmowie służyły sesje plenarne i warsztaty, które, samorządowców, pracodawców, przedstawicieli organizacji pozarządowych, społeczności akademickiej, ludzi biznesu, kultury oraz samych imigrantów, zachęciły do wymiany doświadczeń i wiedzy w trzech głównych zakresach tematycznych: „kultura jako narzędzie integracji”, „model integracji imigrantów” i „imigracja a rozwój gospodarczy”. Skupmy się na tym ostatnim.

Zanim zajmiemy się wymiarem lokalnym, czyli działaniami inicjowanymi w bliskiej nam przestrzeni geograficznej, rozpocznijmy od szerszej perspektywy. Na przykład od tej, nakreślonej przez June Lee, redaktor światowego Raportu Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji (IOM) z Genewy. Organizacja, która zrzesza obecnie 132 państwa, pozostając w ścisłym związku ze strukturami ONZ, podała, że w 2015 roku do Europy przybyło prawie milion uchodźców i imigrantów. Duże liczby potwierdza też Eurostat. Według jego danych, w ubiegłym roku, w krajach Wspólnoty złożono 1 255 600 nowych wniosków o azyl (w 2014 roku było ich 562 680). Raporty, jako flagowa publikacja IOM, zawierają cały szereg danych i porządkują głęboką tematykę przepływu ludności, który nie koncentruje się tylko i wyłącznie na państwach unijnych. Według danych zaprezentowanych przez June Lee, dwa z trzech miast, w których odnotowano największą ilość urodzeń dzieci imigrantów, to Dubaj i Toronto.

– Współczesna migracja ma charakter bardzo zdywersyfikowany, a migranci realnie wpływają na rozwój współczesnych miast. Czemu miasta sięgają po potencjał ludności napływowej? Jednym z najpowszechniej występujących argumentów jest ten, który dotyczy walki z niskim przyrostem naturalnym europejskich społeczeństw – przekonywała już na początku June Lee. Kryzys migracyjny jest szczególnym wyzwaniem dla struktur samorządowych – w sukurs przychodzą przykłady dobrych praktyk z Rotterdamu, które wykazywała właśnie June Lee. Według jej obserwacji, Holandii udało się w rozsądny sposób połączyć we wspólnym działaniu na rzecz kryzysu sektor prywatny, organizacje pozarządowe i samorząd. Naprzód poszły też władze Nowego Jorku, które w styczniu zeszłego roku ruszyły z programem miejskich kart identyfikacyjnych, umożliwiającym wszystkim niezarejestrowanym mieszkańcom wykonywać czynności pełnoprawnego obywatela: otworzyć rachunek bankowy, brać udział w publicznych programach mieszkaniowych, podpisać umowę najmu czy ubiegać się o świadczenia socjalne.

Posiłkując się analizami IOM, można przyjąć, że środkiem zaradczym jest dobrze sformułowana polityka miejska, której częścią byłyby wyspecjalizowane systemy informacyjne dla imigrantów. Co powinny zawierać? Wsparcie w pełnym pakiecie: sugestie kontaktów, szkoleń i usług rekrutacyjnych. Dopełnieniem strategii powinno być zdecentralizowane podejście rozwojowe, przejawiające się w budowaniu partnerstw między poszczególnymi miastami i inicjatywy podejmowane z poziomu diaspory. – Polityka imigracyjna kraju, a potrzeby imigracyjne miast, to dwa zupełnie różne tematy – przekonywała analityk IOM.

/fot. Grzegorz Mehring/www.gdansk.pl

Praktyki zagraniczne skłaniają do refleksji nad stanem strategii wsparcia i integracji imigrantów w województwie pomorskim. Gdańsk podjął w tym kierunku pewne kroki, o czym przekonywał w swojej prezentacji Piotr Kowalczuk, zastępca prezydent miasta Gdańska ds. polityki społecznej. Zgodnie z aktualnymi szacunkami, w mieście przebywa od 10 do 15 tys. imigrantów (szczegółowe dane posiada Oddział Obywatelski i Cudzoziemców Pomorskiego Urzędu Pracy). W zeszłym roku zatwierdzono i zainaugurowano międzysektorowy zespół ds. modelu integracji imigrantów. Ma trzech koordynatorów: Wydział Rozwoju Społecznego Urzędu Miejskiego w Gdańsku, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie oraz Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek w Gdańsku. Siła zespołu tkwi w roboczych grupach tematycznych, podejmujących takie wątki, jak: edukacja, zdrowie, kultura, mieszkalnictwo, przemoc/dyskryminacja, wykluczenie społeczne, praca, komunikacja społeczna. – Zaangażowaliśmy do współpracy ponad 150 osób i 70 podmiotów. Realizujemy szkolenia, wizyty, seminaria – wyjaśniał Piotr Kowalczuk. Gdańsk jest członkiem Eurocities, organizacji zrzeszającej największe miasta i metropolie europejskie, mającej na celu swobodną wymianę wiedzy i doświadczeń na polu aktywności samorządowej. Wszystkie działania podejmowane na rzecz ludności napływowej wpisują się w aktywność Forum Spraw Społecznych Eurocities, grupy o nazwie „Migracja i integracja społeczna”.

W rozmowie o potencjale ekonomicznym imigracji, moderowanym przez Ewę Danele Burdon, prezes Polsko-Norweskiej Izby Handlowej w Oslo i prof. Mariusza Czepczyńskiego, geografa kultury z Uniwersytetu Gdańskiego, głos zabrali praktycy integracji ekonomicznej. Jake Jephcott, dyrektor ds. rozwoju biznesu Olivia Business Centre, podkreślał oczywistość zysku w postaci przepływu wykwalifikowanej, zagranicznej kadry. Michał Glaser, dyrektor Biura Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot, zdolności integracyjne województwa zdefiniował jego zdolnością do budowania wspólnego, trójmiejskiego terytorium. Samorządowy punkt widzenia, po Piotrze Kowalczuku, przedstawił Andrzej Bojanowski, zastępca prezydenta miasta Gdańska ds. polityki gospodarczej.

Początki życia w nowym kraju mogą znacznie odbiegać od optymistycznych założeń. Wykształcenie wyniesione z kraju nie jest czynnikiem, które zagwarantuje powodzenie już w pierwszych dniach, miesiącach, a nawet latach pobytu. O ciężkiej pracy, ze szczęśliwym finałem, mówił Aws Kinami, mieszkający w Gdańsku tunezyjski przedsiębiorca. Początki, biorąc pod uwagę brak znajomości języka polskiego, były dla niego szczególnie trudne. W duchu przedsiębiorczości wypowiadała się także Julia Szawłowskaya, doradczyni z Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek: – Dobrym rozwiązaniem byłby inkubator biznesu dla imigrantów. Obcokrajowcy przestaliby być postrzegani jako ci, którzy zabierają pracę Polakom. Byłoby wręcz odwrotnie – generowaliby zatrudnienie – sugerowała. O tym, że na polu wsparcia socjalnego dla imigrantów polskie miasta mają olbrzymie braki, mówił Roland Budnik, dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Gdańsku. Status uchodźcy i karta pobytu to formalności, bez których nie otrzyma się statusu osoby bezrobotnej.

Więcej zdjęć z konferencji:

http://www.gdansk.pl/urzad/galeria?c=4306

http://www.gdansk.pl/urzad/galeria?c=4307

World Migration Reports:

https://www.iom.int/world-migration-report-2015

Międzynarodowa Organizacja do Spraw Migracji:

http://www.iom.pl/

Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek:

http://cwii.org.pl/

Strategia Rozwoju Gdańska 2030 Plus:

http://www.gdansk.pl/urzad/strategia

Eurocities: