„Dolna Wisła: rzeka niewykorzystanych możliwości” to tytuł wyczerpującego opracowania prof. dr. hab. inż. Romualda Szymkiewicza z Katedry Hydrotechniki Politechniki Gdańskiej, a jednocześnie zdanie najcelniej opisujące charakter i przesłanie środowego sympozjum, które „Pracodawcy Pomorza” zrealizowali w przestrzeni konferencyjnej O4 (Olivia Business Centre) przy wsparciu Konwentu Politechniki Gdańskiej. Gościem specjalnym był Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej Marek Gróbarczyk. Wsparcie merytoryczne sympozjum udzielił również Dziennik Bałtycki, którego redakcja od lat promuje i wspiera inicjatywę zagospodarowania dolnej Wisły, realizując informacyjną kampanię społeczną. 

Podczas spotkania gromadzącego przedstawicieli tzw. złotego trójkąta głos zabrali m.in.: „Prezydent Pracodawców Pomorza Zbigniew Canowiecki ”, Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej Marek Gróbarczyk, Redaktor Naczelny Dziennika Bałtyckiego Mariusz Szmidka, Prezes Zarządu Morskiego Portu Gdańska S.A. Łukasz Greinke, dr inż. Janusz Granatowicz, Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Przemysław Daca, Pełnomocnik Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego Stanisław Wroński i Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk. Sympozjum było odpowiednim momentem do ustalenia priorytetów inżynieryjnych poruszanych w dialogu pomiędzy trójmiejskim środowiskiem naukowym a rządem, który w 2016 roku przyjął założenia do planów rozwoju śródlądowych dróg wodnych w Polsce na lata 2016-2020, z perspektywą do roku 2030.

– Obserwujemy bardzo duże otwarcie Komisji Europejskiej na inicjatywy takie jak Porozumienie w Sprawie Głównych Śródlądowych Dróg Wodnych o Międzynarodowym Znaczeniu – podkreślił w swoim wystąpieniu minister Marek Gróbarczyk, nawiązując do dokumentu Organizacji Narodów Zjednoczonych, zwanego w skrócie Konwencją AGN. Poinformował również iż ministerstwo rozpoczęło modelowanie Odry, Wisły, Warty i Noteci, przygotowując na tę okazję właściwą dokumentację: – Dotychczasowe modele modernizacyjne dróg wodnych przygotowywane w oparciu o dostępne dokumenty nie były możliwe do realizacji z licznych przyczyn technicznych – wyjaśniał minister Gróbarczyk. 

Jak poinformował Łukasz Greinke, Prezes Zarządu Morskiego Portu Gdańsk S.A., Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej zleciło Zarządowi Portu przygotowanie studium wykonalności zagospodarowania żeglugowego Wisły na odcinku od Gdańska do Warszawy, jak i dróg wodnych od Warszawy do granicy z Białorusią oraz na odcinku od Wisły do Zalewu Wiślanego. Studium ma powstać w ciągu najbliższych 18 miesięcy.

– W 2013 roku rozpoczęliśmy działania informacyjne i promocyjne związane z zagospodarowaniem dolnej Wisły – wyjaśnił z kolei redaktor naczelny Dziennika Bałtyckiego Mariusz Szmidka, wskazując na ponad 650 artykułów dedykowanych temu tematowi, które pojawiały się na łamach pisma na przestrzeni ostatnich pięciu lat. Poza podniesieniem świadomości mieszkańców Pomorza w tym temacie, Dziennikowi Bałtyckiemu udało się zdobyć poparcie i przychylność pośród samorządów i parlamentarzystów. 

Dr inż. Janusz Granatowicz podjął natomiast wątek odbudowy międzynarodowej drogi wodnej E-40, otwierającej Polsce, Białorusi, Ukrainie i innym krajom nowe możliwości rozwijania wymiany handlowej, transgranicznej turystyki. Poruszył również temat budowy Stopnia Wodnego Siarzewo, którym zajmuje się powołany na początku 2018 roku przez ministerstwo odpowiedni komitet sterujący. Inwestycja polega na przekształceniu koryta Wisły na odcinku między Siarzewem a Włocławkiem, który liczy ok. 30 km. 

Problematykę obecnego stanu i etapów realizacji omawianego stopnia wodnego pogłębił Przemysław Daca, Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie: – Stopień wodny będzie posiadał pełne zabezpieczenia pod względem ekologicznym, uwzględniając potrzeby zabezpieczenia przed suszą, żeglugi śródlądowej, energetyki i turystyki – wymieniał kolejno prezes Daca. 

– Wykonujemy obecnie trzeci etap studium lokalizacyjnego dla przyszłej platformy multimodalnej – informował z kolei Stanisław Wroński, Pełnomocnik Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Mowa tutaj o specjalnej platformie na Wiśle w rejonie Bydgoszczy i Solca Kujawskiego, tworzonej w ramach partnerstwa Województwa Kujawsko-Pomorskiego i Miasta Bydgoszcz. Te działania przebiegają równoległe z opracowywaniem, przy wsparciu szwedzkich i litewskich naukowców, nad silnikami hybrydowymi przeznaczonymi dla żeglugi śródlądowej. Stanisław Wroński zaprezentował krótki film poświęcony promocyjno-badawczemu rejsowi kontenerowemu Wisłą z Gdańska do Warszawy, który odbył się w dniach 19-27 kwietnia 2017 roku. Rejs, podobnie jak platforma multimodalna i silniki, jest częścią międzynarodowego projektu EMMA – Zwiększenie mobilności towarów i logistyki w Regionie Morza Bałtyckiego poprzez wzmocnienie transportu śródlądowego i morskiego oraz promocję nowych międzynarodowych usług żeglowych (Interreg BSR). Nagranie z rejsu znajdą Państwo poniżej, w części z pozostałymi materiałami wideo z sympozjum.

Ważnym punktem spotkania było podpisanie deklaracji instytutów naukowych o przystąpieniu do Porozumienia o współpracy na rzecz programu zagospodarowania dolnej Wisły. Dokument sygnowali: prof. dr hab. inż. Janusz Zarębski z Akademii Morskiej w Gdyni, dr hab. Sławomir Sagan z Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk i dr Kazimierz Szefler z Instytutu Morskiego w Gdańsku. 

Mając na uwadze zaangażowanie pomorskiego środowiska naukowego, prawdopodobnie dwa najważniejsze głosy w dyskusji na temat wykorzystania potencjału gospodarczego dolnej Wisły zostały wyrażone w następujących publikacjach książkowych: „Społeczno-ekonomicznych skutkach zagospodarowania dolnej Wisły” pod redakcją Krystyny Wojewódzkiej-Król i Ryszarda Rolbienieckiego, pracowników Katedry Polityki Transportowej Wydziału Ekonomicznego Uniwersytetu Gdańskiego oraz „Dolnej Wiśle: rzece niewykorzystanych możliwości” autorstwa prof. dr hab. inż. Romualda Szymkiewicza z Katedry Hydrotechniki Politechniki Gdańskiej. 

Przypomnijmy, że zgodnie z założeniami rządowych planów rozwoju polskich dróg śródlądowych, Wisła od Warszawy do Gdańska miałaby przekształcić się w międzynarodowy szlak żeglugowy. Realizując ten plan, w styczniu 2018 roku prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o ratyfikacji europejskiego porozumienia w sprawie głównych śródlądowych dróg wodnych o znaczeniu międzynarodowym (AGN). Oznacza to, że Polska przestrzegając zawartości konwencji będzie musiała dostosować główne drogi wodne do co najmniej IV klasy żeglowności. Spełnienie tego warunku, tj. modernizacja Wisły do głębokości tranzytowej na szlaku wynoszącej min. 2,5 metra, umożliwi dostęp do dedykowanych funduszy unijnych. W tej chwili te warunki spełnia jedynie kilka odcinków na dolnej Odrze. Przystąpienie Polski do Konwencji AGN to realizacja postanowień Białej Księgi Transportu, czyli strategii Unii Europejskiej związanej z rozwojem transportu. 

Szacunki wykonane po stronie rządu wskazują, że dolny odcinek Wisły po modernizacji może umożliwić transport 7,8 mln ton ładunków rocznie, z możliwością poszerzenia tej zdolności do ok. 12 mln ton rocznie. Droga do tego celu jest długa i kręta, obecnie żegluga śródlądowa w Polsce stanowi 0,4% udziału w przewozie towarów w Polsce, przy średniej unijnej wynoszącej ponad 7%. Pod względem ekonomii i ekologii transportu jest o co walczyć – jedna barka wypełniona transportem jest równowartością blisko 40 ciężarówek, o czym często przypomina w rozmowach z mediami minister Marek Gróbarczyk. 

W I D E O 

G A L E R I A