• W Sejmie trwają prace nad ustawą o zapewnianiu dostępności do produktów, czy usług osobom ze szczególnymi potrzebami (starszym, niepełnosprawnym, rodzicom małych dzieci), która jest pierwszym etapem implementacji unijnej dyrektywy w sprawie dostępności produktów i usług.
• Zdaniem Konfederacji Lewiatan przedsiębiorcy, dzięki nowym regulacjom, będą mogli poszerzyć swój rynek odbiorców o osoby ze specjalnymi potrzebami, dzięki dostosowaniu produktów i usług do ich oczekiwań.

Ustawa zostanie uchwalona jeszcze w tej kadencji parlamentu. Jednocześnie od lipca 2018 r. wdrażany jest rządowy program Dostępność Plus na lata 2018-2025.

Nowe regulacje dotyczą zwiększania dostępności produktów i usług, przestrzeni publicznej, edukacji, ochrony zdrowia – w dużym skrócie wszystkich obszarów społeczno-gospodarczych dla osób ze specjalnymi potrzebami. Chodzi zarówno o osoby starsze, których populacja w Polsce rośnie, jak i osoby z niepełnosprawnościami, czy rodziców małych dzieci, generalnie wszystkich, którzy trwale lub czasowo spełniają powyższą definicję.

Zgodnie z ustawą przedsiębiorstwa mają dążyć do zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Jednak w przypadku, gdy realizują zadania na podstawie umowy zawartej z podmiotem publicznym, a zadanie to finansowane jest ze środków publicznych podmiot taki będzie zobowiązany do zapewniania dostępności w zakresie określonym w tej umowie. Chodzi o dostępność architektoniczną (np. zapewnienie osobom ze szczególnymi potrzebami możliwości ewakuacji), dostępność cyfrową oraz dostępność informacyjno-komunikacyjną (np. zapewnienie zdalnego dostępu online do usługi tłumacza migowego przez strony internetowe i aplikacje).

– Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju rozpoczyna prace nad ustawą, która będzie bezpośrednią implementacją dyrektywy, co oznacza skonkretyzowanie obowiązków także dla firm. Równolegle, w ramach programu Dostępność Plus uruchamiane jest finansowanie, którego źródłem są środki unijne, z których przedsiębiorcy mogą korzystać, by z jednej strony już teraz poszerzać swój rynek odbiorców o osoby ze specjalnymi potrzebami, a z drugiej strony przygotować się do nadchodzących wymogów prawnych – mówi Małgorzata Lelińska, zastępczyni dyrektora departamentu funduszy europejskich Konfederacji Lewiatan.

Europejski akt o dostępności wprowadza szereg obowiązków dla państw członkowskich, które nie pozostaną bez znaczenia także dla biznesu. Celem tej dyrektywy jest usuwanie barier dla swobodnego przepływu dostępnych produktów i usług oraz zapobieganie powstawaniu nowych barier, które mogą wynikać z rozbieżnych przepisów krajowych w zakresie dostępności. Dyrektywa gwarantuje, że podmioty gospodarcze oraz władze publiczne będą zobowiązane do stosowania wspólnych zasad dostępności, co ma zagwarantować większą pewność obrotu gospodarczego.

Jakich produktów dotyczy unijna dyrektywa? Dokument wskazuje: sprzęt komputerowy z oprogramowaniem wraz z systemami operacyjnymi, terminale płatnicze, niektóre interaktywne terminale samoobsługowe, konsumenckie urządzenia wykorzystywane w dostępie do usług łączności elektronicznej oraz do korzystania z audiowizualnych usług medialnych, czytniki książek elektronicznych. Usługi objęte dyrektywą to: łączność elektroniczna, w tym zgłoszenia alarmowe, usługi dostępu do audiowizualnych usług medialnych, usługi cyfrowe towarzyszące transportowi pasażerskiemu, bankowość detaliczna, e-książki i ich oprogramowanie oraz handel elektroniczny.

Termin na transpozycję dyrektywy do prawa krajowego upływa 28 czerwca 2022 r. W tym czasie kraje członkowskie, w tym Polska zobowiązane są do przyjęcia przepisów ustawowych, wykonawczych u administracyjnych niezbędnych do wykonania dyrektywy. Wdrożone przepisy mają wejść w życie 28 czerwca 2025 r., co oznacza, że po tym terminie wszystkie nowe produkty i usługi muszą być dostępne zgodnie w wymogami dyrektywy.

Obecnie w Polsce osoby powyżej 65. roku życia stanowią ok.  16% mieszkańców. W 2025 r. będzie to już  22% ludności, a w 2050 r. 33%. Według prognoz, seniorzy będą stanowili coraz liczniejszą grupę społeczną –zdrowszą i dłużej aktywną (także zawodowo) niż dziś, ale w znacznej części wymagającą opieki i wsparcia w samodzielnym funkcjonowaniu (szczególnie w przypadku osób sędziwych po 80. roku życia, których liczba w 2030 roku wyniesie ok. 2,2 mln).

Wraz z wydłużaniem się długości życia zauważalny jest wzrost liczby osób z niepełnosprawnościami wynikającymi między innymi z osłabienia wzroku, słuchu, narządu ruchu. W Polsce żyje około 4,7 mln osób z niepełnosprawnością (12,2% naszego społeczeństwa). W zależności od przyjętej definicji grupa ta może liczyć od 4,9 mln do nawet 7,7 mln osób, z czego ok. 1,8 mln to osoby z niepełnosprawnością wzroku.

 Źródło: Konfederacja Lewiatan