Tuż na starcie sezonu urlopowego, czyli 2. lipca br.  odbyło się drugie z cyklu spotkanie osobistości z trójkąta: nauka, biznes, polityka zatroskanych przyszłością Pomorza. Kolejne planuje się we wrześniu br.

Zebranych powitał gospodarz miejsca, czyli rektor Politechniki Gdańskiej Krzysztof Wilde. Podkreślił swą i całej społeczności uczelni dumę z jej osiągnięć w roku jubileuszu 120-lecia powstania.

Debatę poprowadził prezydent PP Zbigniew Canowiecki. 

Sprecyzował główne zadania stojące zarówno przed decydentami jak społeczeństwem Pomorza:

• Podejmując się misji promocji wyzwań rozwojowych wśród mieszkańców Pomorza, inicjatorzy i organizatorzy naszych spotkań postanowili w gronie przedstawicieli władzy – nauki – gospodarki wybrać i zdefiniować (najprościej jak można) 6-7 kluczowych celów dla rozwoju i przyszłości regionu. Organizatorzy przedsięwzięcia założyli, że dokument pt. „Kluczowe Wyzwania Rozwojowe Pomorza” nie powinien być opisem wybranych celów rozwojowych, ale zawierać jedynie ich hasła z 2-3 zdaniowym uzasadnieniem. Ponieważ z tym przekazem chcemy również dotrzeć do najważniejszych polityków w państwie, uznaliśmy, że wskazane byłoby zasygnalizowanie w każdym temacie paru najważniejszych zadań, wymagających wsparcia decyzyjnego lub finansowego władz centralnych.

Zb. Canowiecki zastrzegł, że nie oznacza to wyczerpania tematu, pomija się szereg   innych obszarów gospodarczych lub aktywności społecznej, np. ochronę zdrowia, turystykę czy też rolnictwo. Uwzględnia on tylko 7 wytypowanych, najważniejszych dziedzin. Dokument hasłowo definiuje wyzwania rozwojowe, wskazując  problemy, które wymagają wsparcia decyzyjnego lub finansowego władz centralnych.

• Z regionu o deficycie energii możemy się przekształcić w hub energetyczny i metropolię przewiduje Zb. Canowiecki:

–  Jesteśmy również świadkami zmiany geografii energetycznej kraju, a Pomorze ma szansę stać się liderem zielonej transformacji energetycznej i źródłem czystej energii dla polskiej gospodarki. Aby w pełni wykorzystać te wyzwania, musimy zapewnić atrakcyjność regionu dla mieszkańców, talentów i inwestorów. Kluczowym elementem tej atrakcyjności są wysokiej jakości funkcje metropolitalne, co wymaga m.in. inwestycji w kulturę i naukę.

 SIEDEM WYZWAŃ DLA POMORZA

 I. POMORSKI HUB ENERGETYCZNY – LIDER ZIELONEJ TRANSFORMACJI ENERGETYCZNEJ

Obserwujemy obecnie proces zmiany geografii energetycznej kraju i w perspektywie kilkunastu lat Pomorze (farmy wiatrowe, MEW, EJ) stanie się kluczowym źródłem zielonej, nieemisyjnej energii dla Polski. Pomorze nie ma obciążenia w postaci energetyki węglowej, co ułatwia i przyśpiesza wprowadzanie strategii zielonej transformacji. Wymaga to wsparcia decyzyjnego władz centralnych poprzez wyrażenie zgody przez Ministerstwo Aktywów Państwowych na stworzenie na bazie Energa S.A. Krajowego Centrum Kompetencyjnego dla energetyki poprzez przeniesienie z PKN Orlen do Energii S.A. aktywów energetycznych i obrotu gazem, przy utrzymaniu jej statusu jako spółki publicznej notowanej na GPW, a także powołania w Gdańsku w drodze uchwały rządowej Bałtyckiego Funduszu Inwestycyjnego Innowacji i Infrastruktury Zielonego Rozwoju w oparciu o projekt grupy ekspertów (w tym P. Olechnowicza i J. Steinhoffa).

II. MORSKI HUB LOGISTYCZNY – ZWIĘKSZENIE DOSTĘPNOŚCI I ZDOLNOŚCI PRZEŁADUNKOWYCH PORTÓW MORSKICH

Zwiększenie efektywności i możliwości działania portów jako polskiego morskiego hubu logistycznego wymusza wzięcie przez władze centralne i regionalne większej odpowiedzialności za ich funkcjonowanie, systematyczne zwiększanie dostępności drogowej i kolejowej do portów oraz ich zdolności przeładunkowych. Najbardziej pilne sprawy do załatwienia to: nadanie przez GDDKiA priorytetu budowy Drogi Czerwonej i przyśpieszenie jej realizacji w stosunku do założeń planowych, zobowiązanie PKP PLK do przyśpieszenia prac modernizacyjnych linii kolejowej 201 (Gdynia) oraz przebudowy linii 226 (Gdańsk), wsparcie finansowe w ramach KPO dużych portów morskich w Gdańsku i Gdyni celem dostosowanie ich do obsługi instalacyjnej farm wiatrowych, wsparcie finansowe w ramach KPO małych portów morskich we Władysławowie, Ustce i Łebie w celu dostosowania ich do obsługi serwisowej w zakresie offshore.

III. STOCZNIE PRODUKCYJNE – SPECJALIZACJA DLA OFFSHORU I OiL & Gas

Trójmiejskie stocznie produkcyjne (m.in. Crist, Remontowa), posiadające odpowiednie kompetencje, umiejętności, zasoby ludzkie, know how, wymagany standing finansowy oraz niezbędne zdolności produkcyjne, realizują zamówienia armatorów zagranicznych na statki specjalistyczne (m.in. offshorowe oraz do przewozu gazu i paliw płynnych), wobec braku decyzji władz polskich o budowie własnej floty w tym zakresie, zamiast tego jednostki dzierżawimy, leasingujemy,  zlecając ich budowę zagranicznym stoczniom. Realizacja tych zadań wymaga ze strony władz centralnych wrażenia zgody przez Ministerstwo Infrastruktury w porozumieniu z Ministerstwem Aktywów Państwowych na powołanie przez zainteresowane spółki z udziałem Skarbu Państwa (np. PGE i PKN Orlen), spółki armatorskiej (np. na bazie firmy Petrobaltic), realizującej program budowy przez polskie stocznie floty własnych statków do budowy i serwisowania farm wiatrowych na morzu, oraz do przewozu paliw płynnych i gazu. Konieczne jest też powołanie Pełnomocnika Rządu do spraw gospodarki Offshore i Local Content w zakresie morskiej energetyki wiatrowej, którego zadaniem byłby między innymi nadzór nad realizacją porozumienia sektorowego z dnia 15 września 2021 roku na rzecz rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce.

IV. POMORSKIE CENTRUM KOMPETENCJI KWANTOWYCH I SZTUCZNEJ INTELIGENCJI (AI)

Zagadnienie to omówił Stanisław Szultka, dyrektor Departamentu Rozwoju Gospodarczego, UMWP

 Pomorskie ma atuty, aby zająć rozpoznawalne miejsce w wyścigu, posiadając: Centrum Kompetencji STOS PG z superkomputerem Kraken, Międzynarodowe Centrum Teorii Technologii Kwantowych UG, renomowane naukowe zespoły badawcze specjalizujące się w AI i jej zastosowaniach (UG, PG, GUMed), liczne ośrodki R&D kluczowych korporacji międzynarodowych (np. Intel, Amazon), oraz największy w Polsce klaster ICT utworzony ze środków regionalnych i inwestujący znaczące środki w infrastrukturę badawczą. Aby ambitnym wyzwaniom sprostać, potrzebne jest zapewnienie finansowania ze środków KPO lub budżetowych zakupu komputera kwantowego, uzupełniającego moce badawcze komputera Kraken i pracującego jako infrastruktura badawcza Uczelni Fahrenheita i zainteresowanych uczelni pomorskich, oraz powołanie Pomorskiego Funduszu Inwestycyjnego Nowych Technologii, inwestującego w badania i rozwój technologii opartych o AI i technologie kwantowe,

V. FEDERALIZACJA UCZELNI NALEŻĄCYCH DO ZWIĄZKU IM. FAHRENHEITA (PG, UG, GUMed)

Perspektywy i zalety tego działania przedstawił prof. Piotr Stepnowski, rektor Uniwersytetu Gdańskiego, zapewniając iż federalizacja tych uczelni umożliwi sprawne prowadzenie wspólnej polityki oraz rozszerzanie współpracy międzynarodowej na rzecz podnoszenia jakości badań naukowych, prac rozwojowych i kształcenia. Wspólna realizacja programów badawczych, dydaktycznych oraz popularyzatorskich umożliwi efektywniejszą współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym na rzecz rozwoju regionu i kraju. Wymaga to jednak przyjęcia przez rząd i parlament, proponowanych przez trzech rektorów pomorskich uczelni, zmian w ustawie z dnia 20 lipca 2018 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce w zakresie przepisów przejściowych regulujących status obecnych uczelni badawczych w przypadku utworzenia federacji,

VI. POWOŁANIE METROPOLII W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM

Od strony teoretycznej zmierzyła się z tym projektem  prof. Iwona Sagan z  Uniwersytetu Gdańskiego. Powołanie metropolii na terenie województwa pomorskiego jest konieczne. Umożliwi to koordynację i wspólną realizację zadań wykraczających poza możliwości jednego miasta czy gminy, oraz zdynamizuje rozwój nie tylko obszaru metropolitalnego, ale całego regionu. Jednak w zakresie zasad powoływania i funkcjonowania Metropolii, w świetle nieudanego eksperymentu Śląsko – Zagłębiowskiej Metropolii, musi obecnie zdecydować rząd i parlament.

VII. BUDOWA NOWEJ SIEDZIBY OPERY BAŁTYCKIEJ

O tym, że jest to potrzebna inwestycja przekonywał dr Romuald Wicza-Pokojski, dyrektor Opery Bałtyckiej. Obecnie placówka ta wykorzystuje w swojej działalności artystycznej obiekt wybudowany w 1915 roku z przeznaczeniem na ujeżdżalnię koni i z czasem zamieniony na salę sportowo – widowiskową. W latach 1946-47 odbywały się tam zawody bokserskie. Po tym okresie obiekt przekazano na cele kultury i wielokrotnie przebudowywano. Konieczność budowy nowej siedziby Opery Bałtyckiej, współprowadzonej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, wynika z obecnego katastrofalnego stanu technicznego i funkcjonalnego budynku. Inwestycja ta wymaga zapewnienia finansowania przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ze środków budżetowych i unijnych. Ambitną koncepcją jest  budowa nowej siedziby Opery Bałtyckiej na terenach po stoczniowych, z zachowaniem tradycji i historii miejsca, na końcu Drogi do Wolności. Z założenia obiekt operowy, jako hołd wdzięczności i pamięci o roli stoczniowców w zrywach wolnościowych 1970, 1980 i 1989 roku, powinien nawiązywać do industrialnych elementów stoczniowych, jak pozostawione dźwigi – stanowiące już obecnie symbol Gdańska.

 Po przedstawieniu przez referentów ww. priorytetów dla Pomorza odbyła się ożywiona dyskusja podczas której przeważnie wyrażano poparcie dla tego programu.

Anna Kłos

Fot. Anna Kłos

Od prawej: Krzysztof Wide – rektor Politechniki Gdańskiej, Zbigniew Canowiecki – prezydent Pracodawców Pomorza, Mieczysław Struk – marszałek pomorski, Janusz Lewandowski – europoseł, Piotr Stepnowski – rektor Uniwersytetu Gdańskiego

Od prawej: poseł Jarosław Wałęsa, senator Sławomir Rybicki, posłanka Magdalena Kołodziejczak	Beata Koniarska – wiceprezes Pracodawców Pomorza	Od prawej Janusz Rachoń – b. rektor PG, Paweł Olechnowicz – b. prezes Rafinerii Gdańskiej	Od prawej Ireneusz Ćwirko – współzałożyciel Stoczni Crist i Marek Grzybowski – Bałtycki Klaster Morski i Kosmiczny