fot. mir.gdynia.pl

Taki podwójny jubileusz zdarza się rzadko. Morski Instytut Rybacki – Państwowy Instytut Badawczy (MIR), najstarsza w Polsce placówka badań morza i rybołówstwa,  obchodzi w tym roku 100-lecie działalności. Wpłynęła ona nie tylko na rybołówstwo morskie w kraju, ale i za granicą.

Ważną datą w dziejach MIR był rok 1971. Z okazji 50-lecia jego istnienia, zostało otwarte Muzeum Oceanograficzne i Akwarium Morskie – dziś jedna z flagowych atrakcji turystycznych miasta pod nazwą Akwarium Gdyńskie. Obie rocznice wypadają w czerwcu 2021 roku.

Historia MIR-u prowadzi z Helu przez Warszawę do Gdyni. Wiąże się z uzyskaniem przez Polskę niepodległości i dostępu do morza. Bogactwo Bałtyku było ważnym elementem budowania państwa morskiego. Protoplastą MIR było powołane 18 czerwca 1921 roku przez polskie władze państwowe Morskie Laboratorium Rybackie w Helu. Natomiast w Warszawie w 1928 roku powstał Morski Instytut Rybacki, który miał wspierać finansowo i organizacyjnie rybaków i polskie rybołówstwo. Od 1932 roku placówka działała jako Stacja Morska w Helu, a wkrótce w Gdyni powołano jej oddział rybacki. W Helu działał oddział biologiczny. W 1938 roku siedzibę instytucji przeniesiono do nowo wybudowanego, modernistycznego budynku na końcu mola Południowego w Gdyni, gdzie dziś znajduje się Akwarium Gdyńskie, które należy do struktur MIR.

W 1990 roku instytut przeniósł główną siedzibę z mola Południowego na ulicę Kołłątaja 1. W 2011 roku, rozporządzeniem Rady Ministrów, MIR uzyskał status Państwowego Instytutu Badawczego, dołączając tym samym do elitarnego klubu PIB-ów w Polsce. Prowadzone przez MIR działania są kompleksowe i obejmują zaawansowane badania naukowe w takich dyscyplinach, jak ekologia morza, chemia środowiska morskiego, technologia sprzętu połowowego czy ekonomika rybacka. Wszystko po to, by dać naukowe podstawy racjonalnej eksploatacji rybackiej, która umożliwi naturalne odtwarzanie zasobów, zapewni stabilny poziom życia ludzi utrzymujących się z rybołówstwa i zachowa naturalne dziedzictwo morza dla przyszłych pokoleń.

Akwarium Gdyńskie rozpoczęło działalność 23 czerwca 1971 roku. Jest to nowoczesny ogród zoologiczny pełniący rolę edukacyjną z zakresu biologii i ekologii morza oraz ochrony środowiska. Tysiące gości podziwiają tu ponad 1400 zwierząt wodnych i wodnolądowych należących do około 200 gatunków z najróżniejszych zakątków świata – m.in. zachwycającą feerią barw rafę koralową, rekiny przydenne, piranie czerwone, płaszczki słodkowodne, najmniejszego krokodyla świata – krokodyla krótkopyskiego czy najcięższe węże świata – anakondy zielone.

Władze MIR-u ubolewają, że  tak spektakularnych obchodów jak na 50-lecie, kiedy swe podwoje otworzyło Akwarium Morskie, nie można się spodziewać. Nie wiadomo też, czy z powodu pandemii obchody będą mogły odbyć się poza światem wirtualnym. Ale na pewno przygotowana zostanie okolicznościowa publikacja godna stulatka.

Anna Kłos (na podst. inf. MIR-u i Urzędu Miasta Gdyni)